धरान हुँदै प्रसारणलाइन लैजाँदा त्यहाँका पर्यटकीय, धार्मिक तथा सांस्कृतिक सम्पदामा असर पुग्ने भन्दै धरान उपमहानगरपालिकाले प्रसारणलाइनको रुट परिवर्तन दबाब दिँदै आएपछि आयोजना अघि बढ्न सकेको छैन । धरान क्षेत्र हुँदै प्रसारणलाइन गएमा प्रस्तावित प्याराग्लाइडिङ, केबुलकार, भ्यू टावर, बिमानस्थल, ब्रिटिस गोरखा मेमोरियल पार्कजस्ता सम्पदा प्रभावित हुने भन्दै लाइन निर्माणको रुट परिवर्तन गर्न र नभए बनाउन नदिने भन्दै उपमहानगरले पत्राचार गरेको छ ।
काठमाडौं । पूर्वी क्षेत्रका ४ जिल्लामा जोडिने २२० केभी क्षमताको कोसी करिडोर प्रसारणलाइन आयोजना निर्माणमा धरान उपमहानगरपालिकाले अवरोध गरेको छ । यस्तै बन क्षेत्रमा पर्ने जग्गाको उपयोग र रुख कटानको अर्को समस्याले आयोजना नै थलिने अवस्थामा पुगेको छ ।
धरान हुँदै प्रसारणलाइन लैजाँदा त्यहाँका पर्यटकीय, धार्मिक तथा सांस्कृतिक सम्पदामा असर पुग्ने भन्दै धरान उपमहानगरपालिकाले प्रसारणलाइनको रुट परिवर्तन दबाब दिँदै आएपछि आयोजना अघि बढ्न सकेको छैन । धरान क्षेत्र हुँदै प्रसारणलाइन गएमा प्रस्तावित प्याराग्लाइडिङ, केबुलकार, भ्यू टावर, बिमानस्थल, ब्रिटिस गोरखा मेमोरियल पार्कजस्ता सम्पदा प्रभावित हुने भन्दै लाइन निर्माणको रुट परिवर्तन गर्न र नभए बनाउन नदिने भन्दै उपमहानगरले पत्राचार गरेको छ ।
धरानको यो निर्णयले आगामी डेढ बर्षभित्र प्रसारणलाइन बन्न नसक्ने अवस्था आएको छ । निर्धारित समयभित्र लाइन नबने पुर्वमा बन्ने अवस्थामा रहेका आयोजनाबाट उत्पादन हुने ५०० मेगावाट विद्युत् खेर जाने आयोजनाका प्रमुख राजन ढकालको भनाई छ । आगामी डेढ दुइ महिनासम्म पनि समस्या र अवरोध कायमै रहेमा आयोजनाको कुनैपनि क्षेत्रमा काम गर्न नसकिने उनले बताए । जसका कारण ठेकेदारलाई काममा लगाउन नसकिने अवस्था आएको उनले जानकारी दिए ।
धरान उपमहानगरपालिका—२० चिन्डेडाँडा क्षेत्रबाट जाने प्रसारणलाइन जान नदिँदा आयोजना निर्माण अन्यौलमै रहने देखिन्छ । तर, आयोजना पक्षले भने त्यस क्षेत्रका प्रस्तावित सम्पदामा प्रभावित नहुने जनाएको छ । त्यस क्षेत्रमा स्थानीय प्रशासन, जिल्ला समन्वय समिति, जनप्रतिनिधी र स्थानीयले लाइनको रुट परिवर्तन गर्न दबाब दिदैँ आएका छन् । चिन्डेडाँडा भएर जाने लाइनको रुटमा जग्गा अधिग्रहण, मुआब्जा वितरण, फाउन्डेसन निर्माण कार्य भइसकेको छ । यदि लाइनको रुट परिवर्तन गर्नुपरेमा आयोजना थप दुइ देखि तीन बर्ष थप ढिला हुने र अन्य समस्या आउने आयोजना प्रमुख ढकालको दाबी छ ।
आयोजना निर्माणका लागि आवश्यक जग्गा र रुख कटान सम्वन्धी स्वीकृत नपाउँदा काम अघि बढ्न सकेको छैन । बनक्षेत्रमा पर्ने जग्गा आयोजनाले उपयोग गरेबापत सट्टा भर्नास्वरुप अर्को स्थानमा आयोजनाले जग्गा उपलव्ध गराउनुपर्छ । सट्टा भर्नास्वरुप जग्गा उपलव्ध नगराएसम्म आयोजनाले बन क्षेत्रमा काम गर्न पाउँदैन । सट्टा भर्ना बापतको जग्गा खोज्न र पहिचान गर्नुपर्दा पनि आयोजना निर्माणमा ढिलाई भइरहेको छ । अहिले निजी जग्गामा मात्रै अहिले लाइन निर्माण तथा विस्तारको काम भइरहेको छ ।
लाइनको बन क्षेत्रको रुटमा पर्ने झन्डै १३ हजार रुख काट्नुपर्ने भएपनि बन विभागको स्वीकृत नहुँदा काम अड्किएको छ । आयोजना निर्माण क्रममा अत्यावश्यक निर्माणमा सामग्रीको अभाव भएपछि काम अघि बढ्न सकेको छैन् । खासगरी संखुवासभामा बन कार्यालय र जिल्ला समन्वय समितिले विद्यमान क्रसर उद्योग बन्द गर्ने निर्देशन दिएसँगै निर्माण सामग्रीका रुपमा गिट्टी तथा बालुवाको अभाव भएको हो । निर्माण सामग्रीको अभावले प्रसारणलाइन, सवस्टेशन निर्माण कार्य प्रभावित भएको छ । निर्माण सामग्रीको अभावले तुम्लिङ्टार र बानेश्वर सवस्टेशन निर्माणको काम प्रभावित भएको ढकालले जानकारी दिए ।
प्रसारणलाइन आयोजना प्रभावितका बासिन्दाहरुले उचित मुआव्जा नपाएका कारण विभिन्न समयमा अवरोध गर्दै आएका छन् । केही स्थानीय बासिन्दाले मुआव्जा पाएपनि केहीले भने अझै मुआव्जा पाउन सकेका छैनन् ।
आर्थिक बर्ष २०७३/०७४ मा निर्माण सुरु भएको आयोजना आगामी आव २०७७÷०७८ सम्म सम्पन्न लक्ष्य लिएपनि विभिन्न अवरोधका कारण आयोजनाले अपेक्षित गति लिन सकेको छैन । जस्का कारण, अहिले निर्माण भइरहेका आयोजना सम्पन्न भएर उत्पादित विद्युत् खेर जाने चिन्ता उत्तिकै छ ।
अहिले आयोजना निर्माणमा देखिएको समस्या र अवरोधका कारण आयोजना निर्धारित समयभित्रै सम्पन्न हुन निकै चुनौतीपूर्ण देखिन्छ । खासगरी रुख कटान, बनक्षेत्रको जग्गा, गिट्टी तथा बालुवा अभाव लगायतका समस्याले आयोजनाको प्रगति निकै सुस्त छ । आयोजनामा भारतको आयात निर्यात बैङ्क(एक्जिम) को करिव ९ अर्ब रुपैयाँ अर्थात ९ करोड अमेरिकी डलर ऋण लगानीमा निर्माण सुरु भएको हो ।
